Warty przy grobie pańskim
Każdego roku w Wielką Sobotę zuchenki, zuchy, harcerki, harcerze, wędrowniczki i wędrownicy z Poznańskiego Szczepu ZHR „Żagiew” pełnią wartę przy grobie pańskim. Jaka jest tradycja grobów pańskich i dlaczego wystawiamy przy nich warty?
Historia grobów pańskich
Tradycja grobów pańskich, co wiemy z pisanych wzmianek na ten temat, sięga średniowiecza. Dotyczy to zarówno Europy – św. Urlyk (X w.) chował hostię za ołtarzem i przykrywał kamieniem, jak i Polski. W Polsce zwyczaj budowania i przyozdabiania grobów pańskich rozkwitł jednak później, bo w baroku. Miały one wówczas przede wszystkim funkcję religijną i pomagały czcić pamięć o męce i zmartwychwstaniu Jezusa. Tymczasem jest to tradycja, która nie zachowała się w wielu państwach Europy, a w Polsce trwa do dzisiaj. Co jest tego przyczyną?
Według etnografki Amudeny Rutkowskiej, w czasach zaborów był to jeden z niewielu sposobów na przekazanie treści patriotycznych. Tradycja grobów pańskich zanika w Europie w wieku XVIII, a wtedy również kończy swe istnienie I Rzeczpospolita. Elementy symboliczne pozwalały obejść cenzurę. Słusznie można skojarzyć, że podobnie działo się w przypadku szopek bożonarodzeniowych. Szczególną rolę odgrywały tutaj straże stawiane przy grobach.
Warty przy grobie pańskim
W momencie utraty niepodległości gwardie narodowe (czy też miejskie) strzegące porządku w mniejszych miejscowościach otrzymały zakaz pełnienia swoich funkcji. Mogły to czynić jedynie podczas świąt religijnych. Warta stawiana przy grobie miała więc formę manifestacji, ponieważ wówczas Polacy wkładali swoje mundury.
Inna warstwa symboliczna odwołuje nas do historii biblijnej, w której Piłat wysyła straże na prośbę starszych ludu. Jest to kolejny symbol naszego udziału w męce i śmierci Chrystusa. Jak uczy nas ta historia, my ludzie, nie zawsze jesteśmy w wykonywaniu swojej władzy sprawiedliwi, a państwo nie jest wszechwładne. Jest to zatem niejako lekcja pokory. W rok 1050-lecia chrztu Polski może stanowić to również symbol udziału historii naszego narodu w historii zbawienia.
Groby pańskie w XXI w.
Dzisiaj w wielu częściach Polski straż pełnią różne osoby. Bywa, że są to strażacy, ministranci, wybrani parafianie, albo osoby, które ubrane są w stroje ludowe. W naszej parafii przyjęło się, że służba ta należy akurat do nas.
Groby pańskie nabierają też nowych treści symbolicznych i w swoim kontekście odwołują się do kwestii religijno-społecznych. Na przykład u poznańskich dominikanów stoi grób, który można odczytać w odniesieniu do współczesnego problemu mordowania chrześcijan w egzekucjach.
Nasza służba
W czasie Wielkiego Postu pełnimy służbę kilkukrotnie. Byliśmy obecni na drodze krzyżowej ulicami naszego osiedla, gdzie pomagaliśmy zachować porządek. Dzisiaj pełnimy nie tylko wartę, ale pomagamy rozpalać ogień i niesiemy baldachim w procesji podczas Wigilii Paschalnej. Część z nas pełniła służbę w czasie Misterium Męki Pańskiej na poznańskiej cytadeli.